E-Shram Card Yojana: ई-श्रम कार्ड योजना बाबत माहिती,फायदे ,कागदपत्रे,रजिस्ट्रेशन प्रक्रिया इत्यादी बाबत सविस्तर माहिती .
E-Shram Card Yojana:ई -श्रम कार्ड योजना ही कामगार आणि रोजगार मंत्रालयाने भारतातील असंघटित क्षेत्रातील कामगारांना पाठिंबा देण्यासाठी सुरू केलेली एक सरकारी योजना आहे. यामध्ये रोजंदारीवर काम करणारे कामगार, रस्त्यावरील विक्रेते, बांधकाम कामगार, घरगुती मदतनीस, शेती कामगार आणि इतर बरेच कामगार यात समाविष्ट आहेत.
या योजनेचे उद्दिष्ट असंघटित कामगारांचा राष्ट्रीय डेटाबेस तयार करणे आहे, जे त्यांना विविध कल्याणकारी योजनांचे थेट लाभ प्रदान करण्यास मदत करेल. ई-श्रम पोर्टल १२-अंकी UAN (युनिव्हर्सल अकाउंट नंबर) असलेले एक ई-श्रम कार्ड आहे .हे कार्ड या असंघटीत कामगारांना दिले जाते .
१. ई-श्रम कार्ड योजना काय आहे माहिती .
- E-Shram Card Yojana २०२१ मध्ये भारत सरकारने आणि कामगार मंत्रालयाने असंघटीत शेत्रातील काम करणाऱ्या व्यक्ती म्हणजे असंघटीत कामगारांच्या आर्थिक सहकार्याकरिता असून त्याद्वारे या कामगारांचे ६० वर्षा नंतरचे पेन्शन ,विमा ,एखाद्यास अपंगत्व आले तर अशा कामगारांना आर्थिक मदतीद्वारे या योजनेतून फायदे मिळू शकतात .सदर कामगारास आर्थिक सुरक्षितता देण्याकरिता ही योजना सुरू करण्यात आली.
- असंघटीत क्षेत्रातील कामगार यांच्य्यासाठी हि योजना उपयुक्त आहे .तसेच सदर असंघटीत कामगारास संपूर्ण भारतात वैध १२ अंकी UAN क्रमांक दिला जातो .
Annasaheb Patil Arthik Magas Vikas Mahamandal yojna-अण्णासाहेब पाटील विकास महामंडळ योजना 2025
२. ई-श्रम कार्डाची गरज :-
E-Shram Card Yojana सदर योजनेंतून या कार्डच्या माध्यमातून असंघटीत क्षेत्रातील कामगारांच्या सामाजिक सुरक्षासाठी त्यांच्या आणि त्यांच्या कुटुंबाच्या भावितव्यासाठी हे कार्ड त्यांच्या आर्थिक उन्नतीचे प्रवेशद्वार आहे.आणि सुधारित उपजीविका देखील आहे असे मानता येईल .
भारतातील असंघटित क्षेत्र हे भारतीय अर्थव्यवस्थेत महत्त्वपूर्ण योगदान देते .परंतु असंघटीत कामगारां न मिळणाऱ्या सुविधा मुळे आणि त्यांच्यातील माहितीच्या अभावामुळे ते असुरक्षित राहतात आणि त्यांची कुठेच दखल घेतली जात नाही . या असणाऱ्या उणीवा भरून काढण्याकरिता सदर योजना भारत सरकार द्वारे राबवली जात आहे तसेच हि योजना महत्वाची आहे आणि हे कार्ड का महत्वाचे या बाबत पुढीलप्रकारे मुद्देसूद माहिती घेवुया .
३. ई श्रम कार्ड चे महत्व :-
- E-Shram Card Yojana सदर योजनेत ३८ कोटींहून अधिक असंघटित कामगार आहेत ज्यांना अनेकदा औपचारिक सरकारी योजनांमध्ये प्रवेश मिळत नाही.
- हे असंघटित क्षेत्रातील कामगारांची ओळख पटवणे आणि त्यांचे दस्तऐवजीकरण करणे.
- कामगार आर्थिक अडचणींना बळी पडतात आणि त्यांना विमा किंवा पेन्शनची कमतरता असते म्हणून त्यांना विमा, पेन्शन आणि अनुदाने यासारख्या सरकारी योजनांशी जोडणे.
- अपघात, आपत्कालीन परिस्थिती किंवा भविष्यातील पेन्शन योजनांमध्ये लाभांच्या योजना मिळवून देते.आणि आपत्कालीन परिस्थिती, साथीचे रोग किंवा नैसर्गिक आपत्ती दरम्यान सामाजिक सुरक्षा आर्थिक लाभ देते .
- ई-श्रम कार्ड त्यांना राष्ट्रीय कल्याणकारी छत्राखाली आणण्यास मदत करते आणि कल्याणकारी कार्यक्रमांचे थेट योग्य मोबदला देते .
४. ई-श्रम कार्ड लाभार्थी कोण (पात्रता निकष):-
- १६ ते ५९ वयोगटातील सर्व असंघटित कामगार .
- आधार कार्ड मोबाईल नंबरशी लिंक केलेले असणे आवश्यक आहे .
- आयकरदाता किंवा EPFO/ESIC चा सदस्य नसावा .
- अर्जदार हा भारतीय नागरिक असावा .
- ती व्यक्ती कोणत्याही संस्थेत इतर सबंधित क्षेत्र या ठिकाणी काम करत असावी..
- बचत बँक खाते देखील आवश्यक आहे.
५. ई-श्रम कार्ड योजना रजिस्ट्रेशन (नोंदणी प्रक्रिया)
- E-Shram Card Yojana सदर योजनेचे रजिस्ट्रेशन किंवा नोंदणी हि ऑनलाइन आणि ऑफलाइन दोन्ही पद्धतीने होऊ शकते .ते दोन्ही पर्याय पुढीलप्रकारे पाहू .
अ. ऑनलाइन स्व-नोंदणी – करा अधिकृत ई-श्रम पोर्टलद्वारे ऑनलाइन नोंदणी:
- E-Shram Card Yojana च्या अधिकृत पोर्टलला भेट द्या.
- ” रजिस्ट्रेशन ” वर क्लिक करा.
- तपशील भरा (व्यवसाय, पत्ता, बँक खाते).
- आधार आणि ओटीपी एंटर करा.
- ई-श्रम कार्ड सबमिट करा आणि डाउनलोड करा.
- ही प्रक्रिया मोफत आहे हे लक्षात ठेवा .
ब. कॉमन सर्व्हिस सेंटर्स (CSC) वर देखील नोंदणी करू शकतात .
- तुमच्या जवळच्या सीएससीला भेट द्या.
- E-Shram Card Yojana form भरण्याकरिता तुमचा आधार आणि बँक तपशील सोबत ठेवा.
- CSC ऑपरेटर सर्व form भरेल.
६. ई-श्रम कार्ड योजना कागदपत्रे :-
- आधार कार्ड.
- आधार कार्ड शी सलग्न केलेला mobile no.
- बँक खाते तपशील .
७. ई श्रम कार्ड कसे काढावे ?
- E-Shram Card Yojana अंतर्गत ई श्रम कार्ड मिळण्याकरिता अर्ज करा .
E shram Card Registration Application Form-
E-Shram Card Yojana E-Shram Card Yojana - त्याकरिता वरील प्रमाणे आपले रजिस्ट्रेशन /नोंदणी करा .
- त्यानंतर आधीपासून नोंदणीकृत या बटनावर किल्क करा .
- UAN कार्ड अपडेट /डाउनलोड या पर्याय वरती किल्क करा .
- UAN क्रमांक ,जन्मतारीख ,आणि कॅपचा कोड टाका आणि OTP तयार करा या पर्याय वर किल्क करा .
- आपल्या नोंदणीकृत मोबईल क्रमांकावर आलेला OTP टाका आणि validate या पर्याय वरती किल्क करा.
- समोर स्क्रीन वर उघडलेले वैयक्तिक तपशिलाची पुष्टी करा .
- आता पूर्वव लोकन पर्याय वरती किल्क करा आणि समाविष्ट केलेला तपशील याची पडताळणी करून सबमिट करा .
- मोबईल वरती लेला OTP टाका आणि verify पर्याय वरती किल्क करा .
- त्यानंतर डाउनलोड पर्याय वरती किल्क करुन ई श्रम कार्ड डाउनलोड करा .
८. ई-श्रम कार्डचे फायदे :-
- ई-श्रम कार्ड योजना फायदे हे कार्ड फक्त एक ओळखपत्रापेक्षा खूप काही आहे. हे कार्ड अशा लाखो लोकांसाठी जीवनरेखा आहे ज्यांना पूर्वी अशा स्वरूपाच्या मदतीची सुविधा नव्हती.ते कसे आपण खालील प्रमाणे पाहूया .
- भविष्यातील संभाव्य गरजा पूर्ण करते तसेच पेन्शन फायदे आणि आर्थिक अडचणी दूर करण्याकरिता मदत होईल.
- विमा संरक्षण – अपघात विमा : प्रधानमंत्री सुरक्षा विमा योजनेअंतर्गत २ लाख रुपयांचा मृत्यू विमा व अपघात विमा जर कामगाराचे अंशत: अपंगत्व आल्यास १,००,०००,/- रुपयांची आर्थिक मदत केली जाते .कोणत्याही लाभार्थीचा अपघातामुळे मृत्यू झाल्यास ,त्याच्या किंवा तिच्या जोडीदाराला सर्व लाभ दिले जाते जातात .
- सामाजिक सुरक्षा प्रदान करते जसे सरकारी कल्याणकारी योजनांमध्ये डायरेक्ट बेनिफिट मिळतो .
- थेट हस्तांतरण : आरोग्य संकट किंवा आपत्कालीन परिस्थितीत आर्थिक मदत मिळते .तसेच आरोग्याशी संबंधित योजनांमध्ये मदत करते.
- कौशल्य मॅपिंग : कामगारांच्या कौशल्यांवर आधारित भविष्यातील रोजगार संधींमध्ये मदत करते.
- सरकारी योजनांमध्ये प्राधान्य इत्यादी सुविधासाठी हे कार्ड खूप फायद्याचे आहे .
९. ई-श्रम कार्डशी इतर जोडलेल्या योजना :-
E-Shram Card Yojana या विभागात आधीच जोडलेल्या किंवा जोडल्या जाणाऱ्या सरकारी योजनांची यादी आहे :
- पीएम सुरक्षा विमा योजना – अपघात विमा प्रदान करते.
- पंतप्रधान श्रम योगी मानधन – असंघटित कामगारांसाठी पेन्शन योजना.
- आयुष्मान भारत आयुष्मान भारत योजना– ५ लाख रुपयांपर्यंत मोफत आरोग्य उपचारांची सुविधा.
- भविष्यात अन्न अनुदान आणि इतर कल्याणकारी कर्यक्रम जोडण्याची शक्यता सांगता येते .
- लक्ष्यित लाभ वितरणासाठी ई-श्रम डेटाबेसचा वापर केला जाईल.
१०. ई-श्रम कार्ड बलेंस चेक कसे करावे .
- तुमच्या E-Shram Card Yojana योजनेच्या ई – श्रम कार्ड ची पेमेंट स्थिती कशी तपासायची ते पहा .
- ई श्रम पोर्टल वरती जा .
- ई आधार कार्ड लाभार्थी स्टेट्स चेक या पर्याय वरती किल्क करा .
- ई श्रम कार्ड क्रमांक ,UAN क्रमांक आणि आधार कार्ड चेक करा आणि सबमिट या बटनावर किल्क करा .त्यानंतर तुम्हाला पेमेंट स्थिती पाहता येईल .
११. ई- श्रम कार्ड हेल्पलाईन :-
E-Shram Card Yojana या योजनेकरिता शासनाने एक हेल्पलाईन सुरु केली आहे जी सोमवार ते रविवार सुरु असते आणि त्याच्या वरीत call करण्याकरिता १४४३४ या क्रमांकावरती तुम्ही संपर्क करू शकतात आणि तुमचे प्रश्न विचारू शकतात .
१२. निष्कर्ष
ई-श्रम कार्ड योजना ही भारतातील असंघटित कामगारांना ओळखण्यासाठी आणि त्यांना पाठिंबा देण्यासाठी एक दूरदर्शी पाऊल आहे. ती केवळ विमा आणि आर्थिक सुरक्षिततेसारखे तात्काळ फायदे देत नाही तर पेन्शन आणि कल्याणकारी योजनांद्वारे दीर्घकालीन संरक्षणाचे आश्वासन देखील देते . प्रत्येक पात्र कामगाराला नोंदणी करण्यासाठी आणि या संधीचा फायदा घेण्यासाठी प्रोत्साहित केले पाहिजे .
असंघटित कामगारांना सक्षम बनवण्यात आणि त्यांचे भविष्य सुरक्षित करण्यात ई-श्रम कार्डचे महत्त्व थोडक्यात सांगा . वाचकांना जागरूकता पसरवण्यास आणि त्यांच्या कुटुंबातील किंवा समुदायातील पात्र व्यक्तींना नोंदणी करण्यास मदत करण्यास प्रोत्साहित करा.